Саги во времени и время в сагах: попытка историографического обзора

 
Код статьиS207987840028467-2-1
DOI10.18254/S207987840028467-2
Тип публикации Статья
Статус публикации Опубликовано
Авторы
Аффилиация: Институт всеобщей истории РАН
Адрес: Российская Федерация, Москва
Название журналаИстория
Выпуск
Аннотация

Настоящая статья посвящена восприятию времени в ранней Исландии (от учреждения в 930 г. Альтинга, ежегодного национального собрания, до подчинения исландцев норвежскому королю в 1262—1264 гг.). Но это не результат моей работы со средневековыми источниками (в первую очередь, исландскими сагами и историческими сочинениями), а попытка представить обзор данной проблематики в оценке международной историографии преимущественно последних пятидесяти лет, однако со значительным акцентом на 2020-е гг. Если еще в 2017 г., как отмечалось в литературе, о времени в средневековой литературе вообще, и в сагах в частности, было опубликовано совсем немного, то в последние несколько лет вышло три монографических исследования, заслуживающих внимания и оценки. Статья распадается на две части. В первой из них сформулированы общие тенденции, направления и методики изучения времени в памятниках древнескандинавской письменности. Во второй анализируются три новейшие работы, тематические и методические пересечения в которых являются очевидным следствием не взаимозависимости, а общей ситуации в изучении данной проблематики.

Ключевые словавремя, календарь, Исландия, саги, хроники, анналы
Получено22.06.2023
Дата публикации27.12.2023
Кол-во символов61621
Цитировать  
100 руб.
При оформлении подписки на статью или выпуск пользователь получает возможность скачать PDF, оценить публикацию и связаться с автором. Для оформления подписки требуется авторизация.

Оператором распространения коммерческих препринтов является ООО «Интеграция: ОН»

Всего подписок: 0, всего просмотров: 59

Оценка читателей: голосов 0

1. Ари Мудрый. Книга об исландцах / пер. Т. Ермолаева. [Электронный ресурс]. URL: http://norroen.info/src/islendingabok/ (дата обращения: 17.05.2023).

2. Бахтин М. М. Вопросы литературы и эстетики. М., 1975.

3. Бахтин М. М. Эстетика словесного творчества. М., 1979.

4. Бондарко А. В. Вид и время русского глагола (значение и употребление). М., 1971.

5. Гуревич А. Я. Категории средневековой культуры. 2-е изд. М., 1982.

6. Джаксон Т. Н. О творческой активности автора «Хеймскринглы» (Проблема авторского присутствия в повествовании) // Древнейшие государства на территории СССР. 1981 г. М., 1983. С. 147—174.

7. Джаксон Т. Н. At alþýðu tali: об использовании христианского летосчисления в исландско-норвежском историописании XII—XIII вв. // Восточная Европа в древности и средневековье: Время источника и время в источнике. XVI Чтения памяти В. Т. Пашуто. М., 2004. С. 57—60.

8. Женетт Ж. Фигуры. М., 1998. Т. 1—2.

9. Матюшина И. Г. От Трои до Исландии: репрезентация прошлого в исландских псевдоисторических сагах // Graphosphaera. 2023. Т. 3. № 1. С. 75—116. URL: http://writing.igh.ru/index.php?id=2023-3-1-75-116 (дата обращения: 07.07.2023).

10. Падучева E. В. К интерпретации видо-временных форм в нарративном режиме: настоящее историческое // Компьютерная лингвистика и интеллектуальные технологии. Вып. 9 (16): По материалам ежегодной Международной конференции «Диалог» (Бекасово, 26—30 мая 2010 г.). М., 2010. С. 375—381.

11. Пиотровский Д. Д. Взаимодействие временных форм глагола (на материале скандинавских памятников). Автореф. дис. … канд. филол. наук. СПб., 2008.

12. Пиотровский Д. Д. Настоящее время в значении прошедшего: стилистика или грамматика? // Скандинавские чтения 2006 г.: этнографические и культурно-исторические аспекты. СПб., 2008. С. 451—455.

13. Рикёр П. Время и рассказ. Конфигурации в вымышленном рассказе / пер. Т. В. Славко. М.; СПб., 2000. Т. 1—2.

14. Смирницкая О. А. Функции глагольных временных форм в «сагах об исландцах» (к поэтике саги) // Смирницкая О. А. Избранные статьи по германской филологии. М., 2008. С. 26—40 (впервые опубликовано: Вестник МГУ. Филология. 1976. № 2. С. 15—26).

15. Снорри Стурлусон. Круг Земной / изд. под. А. Я. Гуревич, Ю. К. Кузьменко, О. А. Смирницкая, М. И. Стеблин-Каменский. М., 1980.

16. Стеблин-Каменский М. И. Древнеисландский язык. М., 1955.

17. Andersson Th. M. King’s Sagas (Konungasögur) // Old Norse-Icelandic Literature: A Critical Guide / ed. by C. J. Clover, J. Lindow (Islandica; 45). Ithaca; L., 1985 (reprint 2005). P. 197—238.

18. Árni Björnsson. Tímatal // Íslensk þjóðmenning VII: Alþýðuvísindi. Reykjavík, 1990. Bls. 51—101.

19. Bakhtin M. The Dialogic Imagination: Four Essays / ed. by M. Holquist, tr. by C. Emerson, M. Holquist. Austin, Texas, 1982.

20. Beckman N. Isländsk och medeltida skandinavisk tideräkning // Tideräkningen / utg. av M. P. Nilsson (Nordisk Kultur; 21). Stockholm, 1934. S. 5—76.

21. Ceolin M. The Multiple Facets of Time Reckoning, Representing, and Understanding Time in Medieval Iceland. Dissertation towards the degree of Doctor of Philosophy. University of Iceland. School of Humanities. Faculty of Icelandic and Comparative Cultural Studies. Reykjavík, 2020.

22. Cochrane J. Passing Time and the Past in Grettis saga Ásmundarsonar // Á austrvega. Saga and East Scandinavia. Preprint papers of The 14th International Saga Conference. Uppsala, 9th—15th August 2009 / ed. by A. Ney, H. Williams, F. Ch. Ljungqvist. Gävle, 2009. Vol. 1. P. 193—200.

23. Genette G. Discours du récit. P., 1972.

24. Genette G. Narrative Discourse: An Essay in Method / tr. by J. E. Lewin. Ithaca; N. Y., 1972.

25. Grágás. Islændernes Lovbog i Fristatens Tid / udg. af Vilhjálmur Finsen. København, 1852. I a.

26. Guðbrand Vigfússon. Um tímatal í íslendinga sögum í fornöld // Safn til sögu Íslands og íslenzkra bókmenta að fornu og nýju / Jón Sigurðsson et al. Kaupmannahöfn, 1856. B. 1. Bls. 185—502.

27. Gurevich A. J. Categories of Medieval Culture / tr. by G. L. Campbell. L., 1985.

28. Hastrup K. Culture and History in Medieval Iceland: An Anthropological Analysis of Structure and Change. Oxford, 1985.

29. Helgi Þorláksson. Historical Background: Iceland 870—1400 // A Companion to Old Norse-Icelandic Literature / ed. by R. McTurk. Oxford, 2005. P. 136—154.

30. Íslendingabók / Jakob Benediktsson gaf út (Íslenzk fornit; 1). Reykjavík, 1986. Bls. 1—28.

31. Jakob Benediktsson. Formáli // Íslendingabók / Jakob Benediktsson gaf út (Íslenzk fornit; 1). Reykjavík, 1986. Bls. I—XLIX.

32. Janson S. The Icelandic calendar // Scripta Islandica: Isländska Sällskapets årsbok. 2010. B. 62. P. 51—104.

33. Jespersen O. The Philosophy of Grammar. L., 1935.

34. Jónas Kristjánsson. Eddas and Sagas: Iceland’s Medieval Literature / tr. by P. Foote. Reykjavík, 2007.

35. Králová K. Fast Goes the Fleeting Time: The Miscellaneous Concepts of Time in Different Old Norse Genres and Their Causes (Münchner Nordistische Studien; 39). München, 2020.

36. Langeslag P. S. Seasons in the Literatures of the Medieval North. Woodbridge; Rochester, 2015.

37. Lehmann W. Das Präsens historicum in den Íslendinga sǫgur. Diss. phil. Bonn. Würzburg, 1939.

38. Metz Chr. Essais sur la signification au cinema. P., 1968.

39. Müller G. Erzählzeit und erzählte Zeit // Festschrift Paul Kluckhohn und Hermann Schneider Gewidmet zu ihrem 60. Geburtstag by Tübinger Schülern. Tübingen, 1948.

40. O’Donoghue H. Narrative in the Icelandic Family Saga: Meanings of Time in Old Norse Literature. L.; N. Y.; Oxford; New Delhi; Sydney, 2021.

41. Orri Vésteinsson. The Christianisation of Iceland: Priests, Power and Social Change 1000—1300. PhD diss. L.: University College London, 1996.

42. Ólafía Einarsdóttir. Studier i kronologisk metode i tidlig isländsk historieskrivning. PhD diss., Lund University. Stockholm, 1964.

43. Óláfs saga Tryggvasonar eptir Odd munk Snorrason / Ólafur Halldórsson gaf út (Íslenzk fornrit; 25). Reykjavík, 2006.

44. Phelpstead C. Adventure-Time in Yngvars saga viðförla // Fornaldarsagaerne: myter og virkelighed: studier i de oldislandske fornaldarsögur Norðurlanda / red. af A. Ney, Ármann Jakobsson, A. Lassen. København, 2009. P. 142—156.

45. Phelpstead C. Holy Vikings: Saints’ Lives in the Old Icelandic Kings’ Sagas. Tempe, 2007.

46. Phelpstead C. Time // The Routledge Research Companion to the Medieval Icelandic Sagas / ed. by Ármann Jakobsson and Sverrir Jakobsson. L; N. Y., 2017. P. 187—197.

47. Ricoeur P. Temps et récit. P., 1983—1991. Vol. 1—3.

48. Rohrbach L. The Chronotopes of Íslendinga saga: Narrativizations of History in Thirteenth-Century Iceland // Scandinavian Studies. 2017. Vol. 89:3. P. 351—374.

49. Rokkjær C. C. Om tempusblandingen i islandsk prosa indtil 1250 // Arkiv för nordisk filologi. 1963. B. 78. S. 197—216.

50. Röhn H. Untersuchungen zur Zeitgestaltung und Komposition der Islendingasögur: Analysen ausgewählter Texte. Basel, 1976.

51. Scheffel M., Weixler A., Werner L. Time // The living handbook of narratology. [Электронный ресурс]. URL: https://www-archiv.fdm.uni-hamburg.de/lhn/node/106.html (дата обращения: 17.05.2023).

52. Sigurður Nordal. Sagalitteraturen // Nordisk kultur. Uppsala, 1953. B. VIII: Litteraturhistorie. B. Norge og Island. S. 180—273.

53. Sprenger U. Praesens historicum und Praeteritum in der altisländischen Saga. Ein Beitrag zur Frage Freiprosa—Buchprosa (Basler Studien zur deutschen Sprache und Literatur; 11). Bern, 1951.

54. Sverrir Jakobsson. Við og veröldin: Heimsmynd Íslendinga 1100—1400. Reykjavk, 2005.

55. Torfi H. Tulinius. Framliðnir feður: Um forneskju og frásagnarlist í Eyrbyggju, Eglu og Grettlu // Heiðin minni / Rirstj. Baldur Hafstað og Haraldur Bessason. Reykjavík, 1999. Bls. 283—316.

56. Torfi Tulinius. Time and Space // A Critical Companion to Old Norse Literary Genre / ed. by. M. Bampi, C. Larrington, Sif Ríkharðsdóttir (Studies in Old Norse literature; 5). Cambridge, 2020. P. 145—159.

57. van den Toorn M. C. Zeit und Tempus in der Saga // Arkiv för nordisk filologi. 1961. B. 76. S. 134—152.

58. Vésteinn Ólason. Dialogues with the Viking Age. Narration and Representation in the Sagas of the Icelanders / tr. by A. Wawn. Reykjavík, 1998.

59. Þorsteinn Vílhjálmsson. Time and Travel in Old Norse Society // Constructions of Time in the Late Middle Ages / ed. by C. Poster, R. J. Utz. Evanston, 1997. P. 89—114.

Система Orphus

Загрузка...
Вверх