“Польско-польская война”: причины и последствия для политической системы

 
Код статьиS013122270008986-5-1
DOI10.20542/0131-2227-2020-64-2-42-52
Тип публикации Статья
Статус публикации Опубликовано
Авторы
Аффилиация:
МГУ им. М.В. Ломоносова
Институт славяноведения РАН
Адрес: РФ, 119992 Москва, Ломоносовский пр-т, 27/4
Аффилиация: МГУ им. М.В. Ломоносова
Адрес: РФ, 119992 Москва, Ломоносовский пр-т, 27/4
Название журналаМировая экономика и международные отношения
ВыпускТом 64 Выпуск №2
Страницы42-52
Аннотация

В статье ставится вопрос о причинах и последствиях высокого уровня конфронтационности партийной системы Польши. Исследуя историю становления ключевых партий с конца 1980-х годов, авторы приходят к выводу, что длительное противостояние сильных лидеров привело к серьезному межпартийному конфликту, ослабить и преодолеть который, несмотря на смену поколений политиков, не получается до сих пор.

Ключевые слова“польско-польская война”, партийная система Польши, партия “Право и справедливость”, партия “Гражданская платформа”, Ярослав Качиньский, Дональд Туск, партия “Соглашение Центр”, профсоюз “Солидарность”
Получено28.03.2020
Дата публикации29.03.2020
Кол-во символов37130
Цитировать  
100 руб.
При оформлении подписки на статью или выпуск пользователь получает возможность скачать PDF, оценить публикацию и связаться с автором. Для оформления подписки требуется авторизация.

Оператором распространения коммерческих препринтов является ООО «Интеграция: ОН»

Размещенный ниже текст является ознакомительной версией и может не соответствовать печатной.
1 Метафора “польско-польская война” прочно закрепилась в политическом дискурсе современной Польши [см., например: 1, с. 207; 2, сс. 218-219; 3; 4; 5; 6], что вызывает вопросы, связанные с определением причин непримиримого противостояния бывших политических союзников, выходящего далеко за рамки традиционной межпартийной конкуренции, свойственной для демократических политических систем. Около 20 лет “боевые действия” ведутся между двумя политическими партиями, относящимися к правой части идеологического спектра – партией “Право и справедливость” (далее – ПиС) и “Гражданская платформа” (далее – ГП), – и выражаются в регулярном обмене оскорбительными и уничижительными публичными комментариями в отношении действий друг друга. Воинственность партийных лидеров сводится не только к эмоциональности и беспрецедентной критичности в оценках, но и проявляется в стремлении политических противников к безоговорочному единоличному доминированию в политической системе с целью реализовать свой проект социально-политического развития страны. До сих пор ни одной партии не удалось обеспечить полный контроль над пространством публичной политики, что становится причиной регулярных обострений и с неизбежностью негативно отражается и на настроениях общественных.
2

К истории вопроса

3

Как пишет Л.С. Лыкошина, войны между этими партиями изначально ничего не предвещало, так как они “имели достаточно похожие программы, и их с известной долей условности можно было причислить к разряду либерально-консервативных” [5, c. 158]. ГП и ПиС скорее воспринимались как наиболее вероятные союзники при формировании будущей коалиции, так как лидеры обеих партий – братья Лех и Ярослав Качиньские и Дональд Туск были связаны с профсоюзом “Солидарность”, в 1980-е годы они вместе боролись за свободную демократическую Польшу и с удовольствием общались друг с другом, обсуждали насущные политические проблемы страны [7, c. 21].

4 “Солидарность” объединяла представителей самых разных политических сил, которые спорили между собой по многим вопросам, однако до конца 1980х годов всех их сплачивал общий враг – коммунистические власти Польши. Братья Качиньские, будущие лидеры ПиС, участвовали 6 февраля – 5 апреля 1989 г. в “Круглом столе”, на котором велись переговоры между оппозицией и властями Польской Народной Республики. Стороны пришли к согласию относительно внесения некоторых изменений в польскую политическую систему. Так, был легализован профсоюз “Солидарность”, восстановлена верхняя палата парламента (Сенат), назначены частично свободные выборы в нижнюю палату парламента (Сейм), восстановлен пост президента и т. д. [8] Однако состоявшиеся 4 июня 1989 г. выборы в парламент внесли определенные коррективы в достигнутые во время работы “Круглого стола” договоренности.

Всего подписок: 0, всего просмотров: 1016

Оценка читателей: голосов 0

1. Савенков Р.В. Стратегия и тактика политической оппозиции в современной Польше. Проблемы стран постсоветского пространства, Центральной и Юго-Восточной Европы. Слинько А.А., Михалева О.Ю., Сальникова В.И., ред. Вып. 2. Воронеж, Издательский дом ВГУ, 2018, сс. 202-215. [Savenkov R.V. Strategiya i taktika politicheskoi oppozitsii v sovremennoi Pol'she [Strategy and Tactics of the Political Opposition in Contemporary Poland]. Problemy stran postsovetskogo prostranstva, Tsentral'noi i Yugo-Vostochnoi Evropy [Challenges Facing Post-Soviet, Central and Southeast Europe States]. Slin'ko A.A., Mikhaleva O.Yu., Sal'nikova V.I., eds. Iss. 2. Voronezh, Izdatel'skii dom VGU, 2018, pp. 202-215.]

2. Майорова О.Н. Президентские выборы в Польше 2015 г. Между Москвой и Брюсселем. Никифоров К.В., отв. ред. Москва, Институт славяноведения РАН, 2016, сс. 218-230. [Maiorova O.N. Prezidentskie vybory v Pol'she 2015 g. [Polish presidential election 2015]. Mezhdu Moskvoi i Bryusselem [Between Moscow and Brussels]. Nikiforov K.V., ed. Moscow, Institut slavyanovedeniya RAN, 2016, pp. 218-230.]

3. Лыкошина Л.С. “Польско-польская война”: Политическая жизнь современной Польши. Москва, ИНИОН РАН, 2015. 258 с. [Lykoshina L.S. “Pol'sko-pol'skaya voina”: Politicheskaya zhizn' sovremennoi Pol'shi [The “Polish-Polish War”: The Political Situation in Poland]. Moscow, INION RAN, 2015. 258 p.]

4. Лыкошина Л.С. Братья Качиньские и десятилетняя “польско-польская война”. Конец “великого противостояния”? Россия и современный мир, 2015, № 4, cc. 73-89. [Lykoshina L.S. Brat'ya Kachin'skie i desyatiletnyaya “pol'sko-pol'skaya voina”. Konets “velikogo protivostoyaniya”? [The Kachinsky Brothers and the Ten Year “Polish-Polish War”. The End of “Great Confrontation”?] Russia and the Contemporary World, 2015, no. 4, pp. 73-89.]

5. Лыкошина Л.С. “Польско-польская война” начала ХХI века. Россия и современный мир, 2011, № 4(73), cc. 158-173. [Lykoshina L.S. “Pol'sko-pol'skaya voina” nachala XXI veka [The “Polish-Polish War” at the Start of the 21st Century]. Russia and the Contemporary World, 2011, no 4(73), pp. 158-173.]

6. Refleksje, 2011, no. 3 (wiosna–lato): Wojna polsko-polska. Available at: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/r/issue/view/606 (accessed 30.01.2019).

7. Лыкошина Л.С. Дональд Туск: Политический портрет. Москва, ИНИОН РАН, 2013. 100 c. [Lykoshina L.S. Donal'd Tusk: Politicheskii portret [Donald Tusk: Political Portrait]. Moscow, INION RAN, 2013. 100 p.]

8. Майорова О.Н. К вопросу о ходе переговоров власти и оппозиции за “круглым столом” 1989 года в Польше. Славяноведение, 2007, № 3, cc. 39-54. [Maiorova O.N. K voprosu o khode peregovorov vlasti i oppozitsii za “kruglym stolom” 1989 goda v Pol'she [“Round Table Talks” in Poland 1989: the Course of Negotiations between Authorities and Opposition]. Slavic studies, 2007, no. 3, pp. 39-54.]

9. Dudek A. Pierwsze lata III Rzeczypospolitej. 1989–2001. Kraków, ARCANA, 2002. 522 s.

10. Майорова О.Н. Эволюция партийной системы в постсоциалистической Польше. Славяноведение, 2004, № 3, cc. 47-58. [Maiorova O.N. Evolyutsiya partiinoi sistemy v postsotsialisticheskoi Pol'she [The Evolution of the Party System in Post-Socialist Poland]. Slavic studies, 2004, no. 3, pp. 47-58.]

11. Лыкошина Л.С. Кризис власти в Польше. Левые уходят? Восточная Европа в начале XXI века: Сб. обзоров и реф. Игрицкий Ю.Ю., отв. ред. Москва, ИНИОН РАН, 2004, сс. 129-139. [Lykoshina L.S. Krizis vlasti v Pol'she. Levye ukhodyat? [The Crisis of Power in Poland. Do the "Lefts" go?] Vostochnaya Evropa v nachale XXI veka: Sb. obzorov i ref. [Eastern Europe at the Beginning of the XXI Century: Collection of Reviews and Abstracts]. Igritskii Yu.Yu., ed. Moscow, INION RAN, 2004, pp. 129-139.]

12. Konwencja Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość Lecha Kaczyńskiego (09.06.2011). Available at: http://pis.org.pl/ (accessed 02.04.2019).

13. Przyłęcki P. Popylizm w polskiej polityce. Analiza dyskursu polityki. Warszawa, Wydawnictwo sejmowe, 2012. 280 s.

14. Sadecki J. Trzynastu: premierzy wolnej Polski. Kraków, TAiWPN Universitas Kraków, 2009. 334 s.

15. Program PiS 2014. Available at: http://pis.org.pl/dokumenty (accessed 08.02.2019).

16. Bartoszewski: PO partią umiaru i rozsądku. Wprost, 06.10.2007. Available at: https://www.wprost.pl/kraj/115393/Bartoszewski-PO-partia-umiaru-i-rozsadku.html (accessed 10.03.2019).

17. Platforma Obywatelska. Available at: http://www.platforma.org/o-nas (accessed 16.01.2019).

18. Носкова А.Ф., отв. ред. Польша в ХХ веке. Очерки политической истории. Москва, Индрик, 2012. 952 c. [Noskova A.F., ed. Pol'sha v XX veke. Ocherki politicheskoi istorii [Poland in the 20th century. Essays on Political History]. Moscow, Indrik, 2012. 952 p.]

19. Tam gdzie strach, tam PiS (wywiad z D. Tuskiem). Polityka, 2010, no. 27, ss. 18-21.

20. Wybory do Sejmu: wyniki głosowania na listy komitetów wyborczych w skali kraju. Państwowa Komisja Wyborcza. Available at: http://wybory2001.pkw.gov.pl/sjg2_k.html (accessed 05.02.2019).

21. Лыкошина Л.С. Политическое развитие Польши в первом десятилетии XXI в.: Аналит. обзор. Биткова Т.Г., отв. ред. Москва, ИНИОН РАН, 2011. 96 с. [Lykoshina L.S. Politicheskoe razvitie Pol'shi v pervom desyatiletii XXI v.: Analit. obzor [The Political Development of Poland in the first decade of the 21st century: Analytical Review]. Bitkova T.G., ed. Moscow, INION RAN, 2011. 96 p.]

22. Cenckiewicz S., Chmielecki A. Prezydent: Lech Kaczynski 2005–2010. Warszawa, Fronda, 2016. 560 s.

23. Бухарин Н.И. Польша: отстаивая права. Вишеградская Европа: Откуда и куда? Два десятилетия по пути реформ в Венгрии, Польше, Словакии и Чехии. Шишелина Л.Н., ред. Москва, Весь мир, 2010, гл. 6.2, сс. 479-506. [Bukharin N.I. Pol'sha: otstaivaya prava [Poland: Defending the Rights]. Vishegradskaya Evropa: Otkuda i kuda? Dva desyatiletiya po puti reform v Vengrii, Pol'she, Slovakii i Chekhii [Visegrad Europe: Where From – Where To? Twenty Years on the Path of Reforms in Hungary, Poland, Slovakia and Czech Republic]. Shishelina L.N., ed. Moscow, Ves' mir, 2010, ch. 6.2, pp. 479-506.]

24. Krasowski R. Krytyka prawicowego rozumu. Polityka, 2012, no. 2(2841), ss. 20-22

25. Janicki M., Władyka W. Wygrani przed czasem. Polityka, 2013, no. 31(2918), ss. 13-15.

26. Rzadki typ inteligenta. Dziennik.pl, 05.11.2007. Available at: https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/60532,rzadki-typ-inteligenta.html (accessed 01.02.2019).

27. Sprawozdanie Stenograficzne z posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 7 września 2007 r. Available at: http://orka.sejm.gov.pl/StenoInter5.nsf/0/0D0606116BF15706C1257352003117FC/$file/47_c_ksiazka.pdf (accessed 01.02.2019).

28. Wroński P. Palikot pyta o prezydenta i alkohol. Gazeta Wyborcza, 14.01.2008. Available at: http://wyborcza.pl/1,75398,4833677.html (accessed 06.02.2019).

29. "Kaczyński ma ten sam lęk co Hitler czy Stalin”. Onet.pl, 14.09.2010. Available at: https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/kaczynski-ma-ten-sam-lek-co-hitler-czy-stalin/pltt8 (accessed 30.01.2019).

30. Janusz Palikot ma przeprosić Jarosława Kaczyńskiego. Interia Fakty, 11.06.2014. Available at: https://fakty.interia.pl/polska/news-janusz-palikot-ma-przeprosic-jaroslawa-kaczynskiego,nId,1441115#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome (accessed 30.01.2019).

31. Jarosław Kaczyński w Zakopanem: Musimy skończyć z polsko-polską wojną. Newsweek, 29.05.2010. Available at: https://www.newsweek.pl/polska/wybory-2010-jaroslaw-kaczynski-skonczmy-z-polsko-polska-wojna/99dsmbm (accessed 30.01.2019).

32. Mazurczak J. Wojna polsko-polska a kryzys postindustrialny. Refleksje, 2011, no. 3 (wiosna–lato): Wojna polsko-polska, ss. 11-25. DOI: https://doi.org/10.14746/r.2011.3.02

33. Orędzie Prezydenta Bronisława Komorowskiego. 06.08.2010. Available at: https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta/wystapienia/art,54,oredzie-prezydenta-bronislawa-komorowskiego.htm (accessed 06.02.2019).

34. Wystąpienie prezydenta z okazji Święta Niepodległości. 06.08.2010. Available at: https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta/wystapienia/art,91,wystapienie-prezydenta-z-okazji-swieta-niepodleglosci,2.html (accessed 06.02.2019).

35. Sprawcy ataku w biurze PiS grozi dożywocie. TVP.info, 19.10.2010. Available at: https://www.tvp.info/3050966/polska/atak-na-biuro-poselskie-pis/ (accessed 07.02.2019).

36. Miziołek J. Wojna polsko-polska przeżywa apogeum. Z polityków przeszło na ludzi. wPolityce.pl, 07.10.2011. Available at: https://wpolityce.pl/polityka/119906-wojna-polsko-polska-przezywa-apogeum-z-politykow-przeszlo-na-ludzi (accessed 06.02.2019).

37. Mord w biurze PiS. 6 lat temu zginął Marek Rosiak. Do Rzeczy, 19.10.2016. Available at: https://dorzeczy.pl/12550/Mord-w-biurze-PiS-6-lat-temu-zginal-Marek-Rosiak.html (accessed 07.02.2019).

38. Михалев О.Ю. Польша. Центральная Европа: политический портрет на фоне 100-летия. Шишелина Л.Н., Ведерников М.В., ред. Москва, ИЕ РАН, 2018, сс. 94-147. [Mikhalev O.Yu. Pol'sha [Poland]. Tsentral'naya Evropa: politicheskii portret na fone 100-letiya [Central Europe: a Political Portrait on the background of the 100th Anniversary]. Shishelina L.N., Vedernikov M.V., eds. Moscow, IE RAN, 2018, pp. 94-147.]

39. Kaczyński: zemsty nie będzie. „Żadnego kopania tych, którzy upadli. Nawet jeżeli upadli z własnej winy i słusznie”. wPolityce.pl, 25.10.2015. Available at: http://wpolityce.pl/polityka/269644-kaczynski-zemsty-nie-bedzie-zadnego-kopania-tych-ktorzy-upadli-nawet-jezeli-upadli-z-wlasnej-winy-i-slusznie (accessed 01.02.2019).

40. Borusewicz: To skutek nagonki na Adamowicza. Rzeczpospolita, 14.01.2019. Available at: https://www.rp.pl/Platforma-Obywatelska/190119723-Borusewicz-To-skutek-nagonki-na-Adamowicza.html (accessed 07.02.2019).

41. Bohdańska K. Mateusz Morawiecki o zabójstwie Pawła Adamowicza. „Będę osobiście dopytywał służby”. WP Wiadomości, 22.01.2019. Available at: https://wiadomosci.wp.pl/mateusz-morawiecki-o-zabojstwie-pawla-adamowicza-bede-osobiscie-dopytywal-sluzby-6341181172111489a (accessed 07.02.2019).

42. Schetyna: prezydent niestety popełnia delikt konstytucyjny. TVP Info, 10.12.2015. Available at: https://www.tvp.info/23060963/schetyna-prezydent-niestety-popelnia-delikt-konstytucyjny (accessed 26.06.2019).

43. Prezydent podpisał ustawę medialną. Nadchodzą zmiany w mediach publicznych. Niezalezna.pl, 07.01.2016. Available at: https://niezalezna.pl/74657-prezydent-podpisal-ustawe-medialna-nadchodza-zmiany-w-mediach-publicznych (accessed 26.06.2019).

44. Sąd Najwyższy. Opozycja zapowiada wspólny front. „Działania będą tym skuteczniejsze, im bardziej zaskoczą PiS”. Wyborcza.pl, 17.07.2017. Available at: http://wyborcza.pl/7,75398,22105250,sad-najwyzszy-opozycja-zapowiada-wspolny-front-dzialania.html?disableRedirects=true (accessed 26.06.2019).

45. Ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Dziennik Ustaw, 2018. Poz. 369. Available at: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000369 (accessed 26.06.2019).

46. Schetyna: PO złoży projekt nowelizacji przepisów ustawy o IPN. Onet, 07.02.2018. Available at: https://wiadomosci.onet.pl/kraj/schetyna-po-zlozy-projekt-nowelizacji-przepisow-ustawy-o-ipn/39ym1mw (accessed 26.06.2019).

47. Leszczyński A. Kolejny pożar w stosunkach z Izraelem. Jak PiS wpadł we własne sidła i naraził Polskę. OKO.press, 19.02.2019. Available at: https://oko.press/kolejny-pozar-w-stosunkach-z-izraelem-jak-pis-wpadl-we-wlasne-sidla-i-narazil-polske/ (accessed 26.06.2019).

48. Marzymy o większości konstytucyjnej (wywiad z J. Kaczyńskim). Do Rzeczy, 2017, noю 6/208, ss. 16-20.

Система Orphus

Загрузка...
Вверх